SÄNĀT-İ DİGÄRÄSTÄR
Metin-İnceleme-Sözlük
MOLDO NİYAZ
Yayına Hazırlayan: GÜLZADA NARMAMATOVA
Moldo Niyaz’ın (1823-1906) “Sänāt-i Digärästär” adlı eserini esas alan bu kitap, transkripsyonlu metin – dizin ve incelemeden oluşmaktadır. 1890’lı yıllarda yazıldığı kabul edilen eser, Kırgız diliyle yazılmış ilk edebî eser olarak bilinmektedir. Çalışmanın, birinci bölümünde Moldo Niyaz’ın hayatı ve eserleri hakkında bilgiler yer almaktadır. Daha sonraki bölümümlerde ses, imla ve yapıbilgisi özellikleri bakımından inceleme, trankripsyonlu metin, indeks ve orjinal metnin fotokopisi verilmiştir.
Çalışma, Türk edebî dillerinin tarihî gelişimi bakımından da değerlendirilebilir.
XIX. yüzyıl, bütün Türkistan halkları için olduğu gibi Kırgız halkı için de önemli tarihî olayların yüzyılıdır. Bu yüzyılda Rusya’nın Türkistan’ı sömürge haline getirme sürecinin hızlandığı dönemdir. Bilindiği gibi, Güney Kırgızistan, Kuzey Kırgızistan’a nazaran Rusya’ya daha çetin bir mücadele, daha karışık olaylar sonucu boyun eğmiştir. Bu tarihî olaylar, o dönemde yaşayan şair Moldo Niyaz’ı kendi dilinde bu olayları anlatan eser vermeye teşvik etmiştir.
Moldo Niyaz’ın elinizde bulunan bu eseri, sömürgecilere karşı verilen mücadelenin tarihî olay ve şahıslarını anlatan bir destandır.