Kardeş Kalemler Aralık 2022 192. Sayı

Sevgili Okuyucu;

Bu yıl Saha (Yakut) Cumhuriyetinin kuruluşunun 100. Yılı olduğu için kardeş halkımızın edebiyatı
ile ilgili bir özel sayı yayınladık ve Kasım sayımızda da Aleksey Yeliseyeviç Kulakovskiy’nin
poemine yer verdik.
Aralık sayımızın kapağında yine Saha Yerinin öneli bir ismine yer verdik.
Bakü Türkoloji Kurultayına katılmak için çıktığı yolculuğu tamamlayamadan hayatını kaybeden
bir büyük bilim adamı, Saha Türk halk kültürünün ilk derlemecilerinden, Çağdaş Saha
Edebiyatın kurucusu, Saha dili, tarihi ve halk kültürü üzerinde ciddi araştırmaları olan, Saha
Türkleri ile ilgili birçok bilimsel çalışmaya öncülük etmiş olan Aleksey Yeliseyeviç Kulakovskiy,
doğumunun 145. Yılı vesilesiyle Türk Dünyasının Ortak Edebiyat Dergisi Kardeş Kalemler’in
konuğu oldu.
Onun, 1900 yılında kaleme aldığı Bayanay Algıha (Bayanay’ın Duası) adlı eseri Çağdaş Saha
Edebiyatının ilk eseri kabul edilir. Eserde Saha toplumunun ve insanlığın genel özelliklerini
ve ele alır. “Köy Kadını”, Şaman Düşü”, “Yüreğin ve Fikrin Kavgası” yazarın diğer önemli
eserleridir. “Şaman Düşü” adlı poema eserinde yüksekte kartal kılığında uçan Oyuun’un (erkek
şaman) gözünde Saha Toplumundan başlayarak bütün dünya halklarını kritik eder ve Saha
Toplumunun geleceği hakkında öngörülerde bulunur.
1926 yılında Azerbaycan’ın Bakü şehrinde gerçekleştirilen I. Türkoloji Kurultayına gidecek
Saha Delegasyonu içinde Kulakovskay da yer almaktadır. Aralık ayının ortasında Bakü’ye
gidecek Saha Delegasyonu ile Moskova’ya gelen Kulakovskay hastalanır ve 6 Haziran 1926
tarihinde Moskova’da hayatını kaybeder ve Danilov mezarlığına defnedilir.
Türkoloji yolunda iken vefat eden büyük şair, düşünür ve araştırmacı Aleksey Yeliseyeviç
Kulakovskiy’i doğumunun 145. Yılında saygıyla anıyoruz.
Kıymetli Dostlar,
Kardeş Kalemler sizler için yine Türk Dünyasının dört bir yanında topladığı çiçeklerden bir
demet oluşturdu.
Klasik yazarlardan gençlere, vefat edenlerden edebiyatta yeni boy gösterenlere kadar, Sibirya
Saha Yeri’nden klasik Kulakovskiy’nin ardından Balkanlarda Üsküp’e Türk edebiyatının genç
kalemlerinden Rıfat Emin’in yan yana yer aldığı renkli bir demek bu.
Dileriz zevkle okursunuz.
Ancak, Türk Dünyasının bağrına paslı bıçak gibi saplanan 1937-38 kızıl kırgınların, aydın
katliamlarının halk üzerinde nasıl yıkıcı bir etki bıraktığını çok güzel anlatan Kazak yazar
Muhtar Magavin’in Karlag’dan Mektup adlı hikayesini Gülmıra Ospanova çevirisiyle okumanızı
tavsiye ediyoruz.
Stalin dönemi çalışma kamplarının en vahşilerinden olan Karlag son yıllarda müze olarak,
o dönemdeki büyük acıların bir daha yaşanmaması için sergileniyor. Bütün insaf sahibi
ziyaretçiler gibi müzeyi gezerken benim de kanım donmuştu.
Birgün sizlerin de yolunuz Karagan’da şehrine düşerse sizin de bu müzeyi programınıza
almanızı tavsiye ediyoruz.
Acıların tekrar yaşanmaması dileklerimizle saygıyla selamlıyoruz.

Yakup Ömeroğlu