Kardeş Kalemler Ocak 2022 181. Sayı

Sevgili Okuyucu,

Dergimizin kapağından da duyurduğumuz gibi tarihte ilk kez 15 Aralık Uluslararası Türk Dili
Günü kutlaması yapıldı. Dilimize ve kültürümüze hayırlı olsun.
Türk Devletler Teşkilatı’na üye ülkelerin UNESCO Millî Komisyonları ve Türk Dünyasının
uluslararası teşkilatları uzun zamandır uluslararası bir Türk dili günü konusunda çalışmaktaydılar.
UNESCO Türkiye Millî Komisyonu önderliğinde sürdürülen bu çalışmalarda köklü dillerden
biri olan ve dünyanın farklı bölgelerinde 250 milyonun üzerinde konuşuru olan Türk dili için,
uluslararası bir gün tespitinde 15 Aralık’ta karar kılınır. Çünkü 15 Aralık Türk dilinin bilinen en
eski edebi metinleri Orhun Abidelerinin Türk dilinde yazıldığının bilim dünyasına Danimarkalı
araştırmacı V. Thomsen tarafından açıklandığı gündür.
Orhun Abideleri, bugün dünyada konuşulan Türk dilinin hangi rengi, hangi şivesi, lehçesi varsa,
hepsinin ilk edebî metnidir. Türk dilinin bütün konuşurları, Orhun Abidelerini, kendi dillerinin ve
kültürlerinin en kıymetli hazinelerinden saymaktadırlar.
Bilindiği gibi Türk dili, Avrasya kıtasında yoğun olmak üzere dünyanın her köşesinde
konuşulmaktadır. Türk dili, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, KKTC, Özbekistan, Türkmenistan
ve Türkiye cumhuriyetlerinde resmî dil, Irak, Kuzey Makedonya ve Kosova gibi ülkelerde yerel
resmî dil, Moldovya ve Rusya Federasyonu gibi kimi ülkelerde özerk cumhuriyet veya bölgelerin
resmî dili, Çin’de bölgesel dil, Afganistan’da üçüncü resmî dil, Bulgaristan ve İran’da, konuşulan
ikinci büyük ana dil, Romanya’da Kırım Tatarca ve Türkçe isimleriyle iki şekilde azınlık dili,
Yunanistan’da adı verilmeden azınlık dili, Ukrayna’da bazı bölgelerde otokton halkın dili
durumunda yaşarken Suriye gibi bazı ülkelerde hiçbir yasal tanımlama veya güvenceye sahip
olmadan yaşamaya devam etmektedir. Diğer yandan Türk dili, Almanya ile Fransa başta olmak
üzere Avrupa’nın bütün ülkelerinde, Amerika, Afrika ve Avusturya kıtasında farklı ülkelerde
değişik sayılarda olmak üzere anadili olarak konuşan insanların dilinde yaşatılmaktadır.
Türk dili bir yandan resmî dil olarak kullanıldığı ülkeler başta olmak üzere sahip olduğu kültür ve
edebiyat ürünleriyle insanlığın medeniyat zenginliğine katkılar sağlayan önemli bir değer iken,
dünyanın pek çok ülkesinde de azınlık dili veya bireysel konuşulan lisan olarak desteklenmeye
ihtiyaç duyan bir kültür varlığıdır. Bu kültür varlığımıza ait gerek konuşurları gerekse uluslararası
toplumda farkındalığın artırılması önem arz etmektedir.
15 Aralık Uluslararası Türk Dili Günü kutlamaları değişik ülkelerde aydınlar ve halk tarafından
büyük memnuniyetle karşılandı. Türk Devletler Teşkilatı’na üye ülkelerin UNESCO Millî
Komisyonları ve Türk Dünyasının uluslararası teşkilatlarına bu girişimleri için şükran borçluyuz.
Bu kuruluşlarımızın da katılımıyla ilk Uluslararası Türk Dili Günü kutlamaları, UNESCO Türkiye
Millî Komisyonu Başkanlığı, Pamukkale Üniversitesi Altay Toplulukları Dil ve Kültürleri Uygulama
ve Araştırma Merkezi ve Avrasya Yazarlar Birliğimizin işbirliği ile sanal ağ üzerinde düzenlendi.
UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Prof.Dr. M. Öcal Oğuz ve Pamukkale Üniversitesi Altay
Toplulukları Dil ve Kültürleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Nergiz Biray
başta olmak üzere çalışmalarda emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz.
Ümit ederiz, bu kutlamalar gelecek yıllarda, dünyanın her köşesinde genişleyerek devam edecek
ve UNESCO Genel Kurulunun sahiplenmesiyle taçlanacaktır.
Dergimiz sayfalarında bu önemli toplantının açılış bölümü ile ilgili geniş değerlendirmeler ve
haber bulacaksınız. Uluslararası Türk Dili Günü Panelinde çok kıymetli bilim adamlarımızın
sundukları tebliğleri ise gelecek sayımızda sizlere ulaştıracağız.
Yeni yılınız ve Uluslararası Türk Dili Gününüz kutlu olsun.